…czyli podkarpackie wędrówki fotograficzne Stanisława Nawracaja w latach 50.-70. XX w.

„Szczęśliwym zbiegiem okoliczności kolejny pokaźny zbiór ważnych fotografii Stanisława Nawracaja doczekał się publikacji. Tematycznie jest to prawdziwe fotograficzne silva rerum, tyle że poukładane w sensowne – mamy nadzieję – grupy. Są tu liczne obrazy ziemi bliskiej sercu autora: Krosno i okoliczne miejscowości, rodzime Pogórze Ciężkowickie, a także inne ciekawe miejsca naszej „Małej Ojczyzny”. Są różnorodne obrazy życia i pracy ludzkiej, jest bogactwo typów ludzkich w różnych porach życia, ludzi znanych i nieznanych, jest świat starych budowli, czyli w znacznej mierze to, co odeszło bezpowrotnie. Czym są, czym mogą być dzisiaj dla nas te zdjęcia powstałe kilkadziesiąt lat temu?  Czy to tylko fragmentaryczne odsłony rzeczywistości tamtych lat, wedle „urzędowej wersji” słusznie minionych? Czy może realizacja hobby fascynata fotografowania, który utrwalał wszystko, co znalazło się w jego obiektywie? A może to tylko zbiorowisko szarych „zgrzebnych” fotek, które bledną przy dzisiejszej barwnej komercji fotograficznej jak przysłowiowa misa cynowa przy księżycu?

Zapewne omawiane wydawnictwo jest po trosze tym wszystkim, ale co inne decyduje o wartości tych 368 zdjęć. One przede wszystkim zapraszają nas do odwiedzin świata, którego już nie ma, ważnego świata trzech powojennych pokoleń mieszkańców naszego regionu, do czasu niezwykle (wbrew wszelkim negacjom) owocnego w polskim życiu publicznym i indywidualnych losach. Jego siermiężność i różne niedobory przykrywają utrwalone na zdjęciach witalne obrazy życia efektywnego i sensownego. Ukazują człowieka i codzienność, młodość  i starość, pracę i wypoczynek, ubóstwo i dostatek, powagę i wesołość, obyczaj religijny i świecki, przyrodę i dzieła rąk ludzkich – a wszystko ze smaczkiem egzotyki dawności. 

W takim ujęciu i w takim bogactwie tematów jest to wiarygodny kawałek historii regionalnej w obrazach, prawdziwe realia i prawdziwa atmosfera ówczesnej rzeczywistości, bo – pamiętajmy – fotografia w powszechnym odczuciu jest obiektywnym środkiem komunikacji społecznej (…)”.

Kazimierz Wojewoda (ze wstępu do publikacji)